رویکرد دیوان اروپایی حقوق بشر به توسل به زور توسط مأموران دولتی (انتظامی و نظامی)؛ در مغایرت یا موافقت با حق حیات

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد حقوق بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 استادیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 استادیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

ماده‌ی 2 (1) کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، ضمن به رسمیت شناختن حق حیات، محروم کردن عمدی افراد از این حق را منع کرده است. با این حال، بند 2 این ماده، توسل به زور (قوه‌ی قهریه) توسط نیروها و مأموران دولتیِ نظامی و انتظامی به هنگام دفاع از اشخاص در برابر خشونت غیرقانونی، بازداشت قانونی یا جلوگیری از فرار شخصی که قانوناً در بازداشت است، و اقدام قانونی برای سرکوب اغتشاش یا شورش که منجر به مرگ ناخواسته‌ی فرد یا افرادی شود را مغایر حق حیات ندانسته است. دیوان اروپایی حقوق بشر نیز ضمن تأیید این سه حالت، در پرتو بند 2 ماده‌ی 15 کنوانسیون، مرگ‌های ناشی از اعمال قانونی در زمان جنگ را نیز دیگر استثناء حق حیات اعلام کرده است. این مقاله مبتنی بر روش توصیفی – تحلیلی، ضمن بررسی این 4 وضعیت، به این سؤال پاسخ می‌دهد که عدول از حق حیات در این موارد، تحت چه شرایطی امکان‌پذیر است؟ این مقاله نتیجه می‌گیرد که در پرتو تفسیر کنوانسیون و رویه‌ی دیوان اروپایی حقوق بشر، عدول از حق حیات در وضعیت‌های چهارگانه، مطلق نخواهد بود و ضمن اینکه اعمال زور در این موارد باید کاملاً ضروری و اجتناب‌ناپذیر باشد، شرایط متعددی نیز باید در مراحل پیش، حین و پس از اعمال زور رعایت شود. چنن امری اساساً نشان‌دهنده رویکرد دیوان مبنی بر تضمین حداکثری حق حیات و محدود کردن عدول از آن به موارد بسیار استثناء می‌باشد که طبیعتاً با مفاد کنوانسیون و روح حاکم بر آن انطباق دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The approach of the European Court of Human Rights to the Use of Force by State Agents (Law Enforcement and Military); In Contradiction or Agreement with the Right to Life

نویسندگان [English]

  • Foroogh Asadi 1
  • Hadi Salehi 2
  • Aghil Mohammadi 3
1 Master of International Law, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran.
2 Assistant Professor of Public Law. Department of Public and International Law. School of Law and Political Sciences. Shiraz University. Shiraz, Iran.
3 Assistant Professor of International Law. Department of Public and International Law. School of Law and Political Sciences. Shiraz University. Shiraz. Iran
چکیده [English]

Article 2 (1) of the European Convention on Human Rights, while recognizing the right to life, prohibits deliberately depriving people of this right. However, paragraph 2 of this article refers to the use of force by law enforcement and military agents of state in defence of any person from unlawful violence, in order to effect a lawful arrest or to prevent the escape of a person lawfully detained and in action lawfully taken for the purpose of quelling a riot or insurrection that leads to the unwanted death of a person or persons is not against the right to life. The European Court of Human Rights, while confirming these three cases, in the light of paragraph 2 of Article 15 of the Convention, has also declared deaths resulting from lawful acts of war, as an exception to the right to life. This article, based on the descriptive-analytical method, while examining these 4 situations, answers the question, under what conditions is it possible to derogate the right to life in these cases? This article concludes that in the light of the interpretation of the convention and the jurisprudence of the European Court of Human Rights, the violation of the right to life in the four situations will not be absolute, and while the use of force in these cases must be absolutely necessary and unavoidable. Several conditions must be met in the stages before, during and after the use of force. Such a matter basically shows the approach of the court to guarantee the maximum right to life and limit the deviation from it to very exceptional cases, which naturally conforms to the provisions of the convention and its governing spirit.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Right to Life
  • Use of Force
  • Law Enforcement and Military Agents
  • Derogation
  • European Court of Human Rights
  • European Convention on Human Rights
دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 16
در حال صفحه آرایی و بارگزاری فایل های PDF
دی 1403
  • تاریخ دریافت: 10 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 07 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 09 مهر 1403