بررسی فقهی و حقوقی ماهیت شرط عندالاستطاعه در مهریه

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس مدعو

2 استاد دانشگاه

چکیده

شرط عندالاستطاعه در مهریه همانند سایر شروط ضمن عقد، باید شرایط صحت را دارا باشد، این شرط تنها تأکید بر قاعده‌ی منع رجوع طلبکار به مدیون معسر، که نتیجه‌ی آن حال بودن مهریه می‌باشد، نیست، زیرا اصل در قیود احترازی بودن آن‌هاست و به علتی خاص، ذکر می‌شوند، تأکیدی نبودن این شرط با بررسی در کلام فقها نیز مشهود‌تر است، مسلّماً هدف سازمان ثبت و اسناد و املاک کشور نیز کاهش آمار زندانیان مهریه است و اگر تنها تأکید در نظر گرفته شود، هیچ دلالتی بر اقرار زوجه به اعسار زوج ندارد و می‌توان زوج را با توجه به ماده 2 قانون اجرای احکام مدنی، حبس کرد. مهریه با این شرط، مؤجّل یا معلّق است، لذا غرری که به جهت مجهول بودن در اجل مهریه یا در زمان تعلیق اثر مهریه، به وجود می‌آید، به هیچ عنوان از نظر اصول فقهی و حقوقی قابل چشم‌پوشی نیست، چرا که معلوم و معین بودن مهریه از شرایط اساسی آن است و جهل به آن، سبب بطلان مهریه می‌شود و مهرالمثل را ثابت می کند، اصل تعهد نیز در مهریه‌ی با شرط عندالاستطاعه نابود است، چرا که حق مطالبه‌ی مهریه برای زوجه به صورت نامحدودی از بین رفته است، البته اگر یک مدت زمان خاصی را برای به استطاعت رسیدن زوج در نظر بگیرند، این ایرادات دفع می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Islamic jurisprudence and legal review in The nature of the afford to pay dowry term

چکیده [English]

On afford term in dowry like other terms in contract should have the correct conditions, this term is not emphasize on the rule of prohibition of reference the creditor to insolvent debtor and in result in this situation dowry is present, because the principle is avoidance of provisions and are propounded for special cause. In the words of the jurists, it is evident that such term is not only for emphasis and dowry is not present in this situation. Certainly the object of organization is reduction the statistics of prisoners for dowry and if it is only for emphasis, does not indicate the confession of wife to insolvency of husband and in this situation; it is possible to imprison the husband according to the article 2 of the act of enforcement of civil orders.
Dowry with this term is deferred or suspended, so the deceit that come into existence because of unknown period of dowry or suspension of dowry, cannot be ignored in the view of jurisprudence and law, because the essential conditions of dowry are knowing and fixing and not knowing the dowry causes the annulment of it and demonstrate the dowry likeness. The origin of obligation in dowry is under question because the right of demand the dowry for wife is losed unlimited. Of course if a specific time is taken into consideration for the ability of husband, these objections are removed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Husband
  • wife
  • dowry
  • on demand
  • on afford
  1. بجنوردى، سیدمحمد، قواعد فقهیه، جلد 2، چاپ سوم، مؤسسه عروج، تهران، 1401 ه‍ ق
  2. بهجت، محمدتقى، استفتائات، جلد 4، چاپ اول، دفتر حضرت آیة الله بهجت، قم، 1428 ه‍ ق
  3. تبریزى، جواد، استفتائات جدید، جلد 2، چاپ اول، قم
  4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، حقوق تعهدات، چاپ چهارم، کتابخانه گنج دانش، تهران، 1389
  5. سبحانی، جعفر، رساله توضیح المسائل، چاپ سوم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، قم، 1429 ه‍ ق
  6. شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهدات، جلد 1، چاپ هفتم، مجد، تهران، 1388
  7. صفایی، سیدحسین، امامی، اسدالله، حقوق خانواده، جلد 1، چاپ چهارم، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تهران، 1374
  8. کاتوزیان، ناصر، خانواده، جلد 1، چاپ اول، انتشار، تهران، 1388
  9. مکارم شیرازى، ناصر، احکام بانوان، چاپ یازدهم، مدرسه امام على بن ابى طالب علیه‌السلام، قم، 1428 ه‍ ق
  10. مکارم شیرازى، ناصر، النکاح، جلد 6، چاپ اول، مدرسه امام على بن ابى طالب علیه‌السلام، قم، 1424 ه‍ ق
  11. مکارم شیرازى، ناصر، استفتائات جدید، جلد 1، چاپ دوم، مدرسه امام على بن ابى طالب علیه‌السلام، قم، 1427 ه‍ ق
  12. گلپایگانى، سیدمحمدرضا، مجمع المسائل، جلد 4، چاپ دوم، دارالقرآن الکریم، قم، 1409 ه‍ ق
  13. انصارى، مرتضى، المکاسب، جلد 6، چاپ اول، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم، 1415 ه‍ ق
  14. انصارى، مرتضى، النکاح، چاپ اول، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم، 1415 ه‍ ق
  15. حر عاملى، محمد، وسائل الشیعة، جلد 17 و 21، چاپ اول، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، قم، 1409 ه‍ ق، ج
  16. شهید ثانى، مسالک الأفهام، جلد 8، چاپ اول، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، 1413 ه‍ ق
  17. شهید اول، اللمعة الدمشقیة، چاپ اول، دارالتراث - الدارالإسلامیة، بیروت، 1410 ه‍ ق
  18. علامه حلی، قواعد الأحکام، جلد 2، چاپ اول، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1413 ه‍ ق
  19. فاضل لنکرانى، محمد، أجوبة السائلین، چاپ اول، دفتر حضرت آیة الله، قم، 1416 ه‍ ق
  20. فاضل لنکرانى، محمد، النکاح، چاپ اول، مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام، قم، 1421 ه‍ ق
  21. فخر المحققین حلّى، محمد، إیضاح الفوائد، جلد 2، چاپ اول، مؤسسه اسماعیلیان، قم، 1387 ه‍ ق
  22. کشى، محمد، رجال الکشی، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، مشهد، 1490 ه‍ ق
  23. محقق حلّى، نجم الدین، شرائع الإسلام، جلد 2، چاپ دوم، مؤسسه اسماعیلیان، قم، 1408 ه‍ ق
  24. خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیلة، جلد 1 و 2، چاپ اول، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم
  25. خویى، سیدابوالقاسم، صراط النجاة، جلد 1، چاپ اول، مکتب نشر المنتخب، قم، 1416 ه‍ ق
  26. میرزاى قمى، ابوالقاسم، جامع الشتات، جلد 4، چاپ اول، مؤسسه کیهان، تهران، 1413 ه‍ ق
  27. نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، جلد 31، چاپ دهم، دارالکتب اسلامیه، تهران، 1374
  28. تاجگر، رضا، «مهریه عندالاستطاعه است»، ماهنامه کانون، شماره 88، دی ماه 1387
  29. تقدیسی، مجتبی، «شرط پرداخت مهریه به صورت عندالاستطاعه»، ماهنامه کانون، شماره 105، خرداد 1389
  30. ساردوئی نسب، محمد، «تحلیل حقوقی مهریه عندالاستطاعه یا عندالمطالبه»، کتاب زنان، سال یازدهم، شماره 43، بهار 1388
  31. سعیدی، محمدعلی و وهاب زاده، سیدعباسعلی، «بررسی شرط عندالاستطاعه در مهریه»، آموزه­های حقوقی، شماره 13، بهار 1389
  32. استفتائات جدید رهبری، آدرس سایت:

http://www.leader.ir/tree/index.php? Catid=49