دعاوی غیر مستقیم سهامداران در مراجع بین المللی علیه دولت میزبان، با نگاهی بر حقوق ایران و انگلیس

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکتری حقوق نفت و گاز، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

سمت سهامداران در اقامه دعوی علیه دولت میزبان نزد مراجع حقوقی بین المللی، موضوع نسبتاً بدیعی است که در رویه داوری های سرمایه گذاری بدان پرداخته شده است. در حقوق بین الملل کلاسیک، سهامداران در اقامه دعوی علیه دولت میزبان فاقد "سمت"بودند . جبران خسارات سهامداران فقط از طریق حمایت سیاسی دولت متبوع آنان و صرفاً در حدود "حقوق " سهامداران امکان پذیر بود. این موضوع در رای دیوان بین المللی دادگستری در قضیه بارسلونا تراکشن انعکاس یافته است . دیوان بین المللی دادگستری در رای مذکور با تفکیک بین حق و منفعت صرفاً حقوق سهامداران را قابل حمایت دانست. لکن در عین حال، وجود معاهدات را به عنوان مبنایی جهت جبران خسارت انعکاسی سهامداران، شناسایی نمود..در این نوشتار به این مسئله پرداخته می شود که آیا سهامداران در اقامه دعوی غیرمستقیم و انعکاسی به طرفیت دولت میزبان ذی سمت می باشند و داوری های سرمایه گذاری به "دعاوی غیر مستقیم" سهامداران علیه دولت میزبان جهت مطالبه "خسارت انعکاسی" چگونه پاسخ داده اند . رویکرد حقوق داخلی کشورها از جمله ایران و انگلیس به دعاوی انعکاسی سهامداران چگونه است؟ یافته مقاله این است که در حقوق داخلی کشورها از جمله انگلیس، سهامداران در اقامه دعوی غیر مستقم، فاقد سمت هستند و در حقوق ایران نیز امری ناشناخته است. لکن در حقوق بین الملل مدرن قراردادهای سرمایه گذاری بین المللی، مبنایی برای سهامداران در اقامه دعوی علیه دولت میزبان بنیان نهاده که از رضایت دولت متعاهد نشأت می گیرد. اگرچه این توافقنامه ها در خصوص خسارات و دعاوی غیر مستقیم صراحت ندارند، لکن رویه های داوری سرمایه گذاری، اطلاق این شروط را حمل بر شمول دعاوی غیر مستقیم نموده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Indirect claims of shareholder in international forum against host states, with respect to Iran and England legal system

نویسندگان [English]

  • farnaz zebardast 1
  • Mohammad jafar Ghanbari Jahromi 2
1 PhD Student, Oil and Gas Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of International Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Right of shareholders to raise claims against host state in International legal forums is a relatively recent subject mainly discussed in investment arbitrations field. In classical international law, shareholders did not have any jus standi in raising direct claim against host state and diplomatic protection was the only means for claiming any remedy. This matter was generally touched on by International Court of Justice in Barcelona Traction case. The Court by distinguishing between “right” and “interest” considered that only the right of shareholders is protected. Nevertheless, it recognized the possibility of remedying reflective rights if there exits a supporting treaty. In this article the questions if shareholders possess any jus standi to make indirect or reflective claims against host state and how the investment arbitrations have reacted to indirect claims of shareholders for reflective loss, will be reviewed. Further, how the domestic law legal systems, such as Iran and England, have reacted to the claims of shareholders for reflective loss is considered. The article concludes that shareholders do not have a any jus standi in domestic law such as England for raising indirect claims and the position is not clear under Iranian law. However, Under modern international law, investment agreements provides for the possibility of shareholders raising indirect claims against host states that emanate from the consent of the state given in the under laying investment treaty. Although this type of treaties do not have express provision on damages and indirect claims, the investment arbitration precedents shows that the general conditions provide ground for accepting the right of shareholders to raise indirect claims.

کلیدواژه‌ها [English]

  • shareholders claims
  • Barcelana Traction
  • indirect claims
  • reflective loss
  • investment arbitration
کتاب:
-اسکینی، ربیعا(1388). "حقوق تجارت، شرکت های تجاری"(جلد دوم). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی. چاپ یازدهم. –
-شهبازی نیا، مرتضی(1386). "حل و فصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری". موسسه مطالعات و پژو هش های بازرگانی
مقالات:
- آرون، بروشه(1368) ."قانون حاکم و اجرای احکام در داوری های موضوع کنوانسیون حل و فصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاری بین دولت ها و اتباع دول دیگر". مترجم: محسن محبی.مجله حقوقی، دفتر خدمات حقوقی بین المللی. شماره 10  .
- ابراهیمی، سید نصرالله، سلطان زاده، سجاد(1393("مفهوم سرمایه گذاری در رویه داوری مرکز حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری خارجی (ایکسید)"، مجله حقوقی بین المللی، تابستان،شماره ،50 108-77  .
-اسکینی، ربیعا(1388). "حقوق تجارت، شرکت های تجاری"(جلد دوم). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی. چاپ یازدهم.
- پاسبان، محمد رضا، جهانیان، مجتبی(1392). "دعوی مشتق و آیین آن: بررسی تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس". ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﻘﻮق ﺧﺼﻮﺻﯽ. ﺳﺎل دوم، پاییز، ﺷﻤﺎره ﭼﻬﺎرم،صص110-85 .
- تیموری، محمد صادق، جنیدی، لعیا، صقری، محمد، عباسیان، رضا(1396). "تدابیر حقوقی حمایت از مالکیت سرمایه گذار خارجی در حقوق ایران و بین الملل". فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری. تابستان، شماره 22،37-11.
- زمانی، سید قاسم، درون پرور، امیر(1394). "پویای مفهوم سرمایه گذاری در پرتو متدولوژی های احراز صلاحیت ایکسید". شماره 61.
 
 
 
منابع لاتین:
Books;
-Bagge, A. (1958). Intervention on the Ground of Damage caused to Nationals, with Particular Reference to Exhaustion of Local Remedies and the Rights of Shareholders. Brit. YB Int'l L.34, 162.
- Douglas, Zachary (2009). "The International Law of Investment Claims" (Cambridge: Cambridge University Press.
- Dunn, Frederick S.(1932). "The Protection of Nationals: A Study in the Application of International Law" (Baltimore: The Johns Hopkins Press).
-Lillich, R. B. (1963). International Claims: A Comparative Study of American and British Postwar Practice. Ind. LJ39, 465.
 - Vanhonnaker, Lukas (2020). Shareholders’ Claim for Reflective Loss in International Law. Cambridge University Press.
 
Article;
    - Chaisse, Julian (2016). "Shareholder Protection Reloaded-Redesigning the Matrix of Claim for Reflective Loss".52 Stan. J. Int'l L. 51 .
- Gaukrodger, D. (2013). “Investment Treaties as Corporate Law: Shareholder Claims and Issues of Consistency”. OECD Working Papers on International Investment, 2013/03, OECD Publishing.
- Gaukrodger, D. (2014). “Investment Treaties and Shareholder Claims: Analysis of Treaty Practice”. OECD Working Papers on International Investment.
- Jennings, Robert Y.(1961) "State Contracts in International Law" .37 British Yearbook of International Law 156.
- Juratowitch, Ben (2011). "Diplomatic Protection of Shareholders"  81 British Yearbook of International Law 281.
- Korzun, Vera(2010)." Shareholder Claims for Reflective Loss: How International Investment Law Changes Corporate Law and Governance". Post-convention-November 26, U. Pa. J. Int’l L.
- Lillich, Richard B.(1971). "The Rigidity of Barcelona" 65 American Journal of International Law 522.
- Mahnaz, Malik(2011)." Definition of Investment in International Investment Agreement". The International Institute for Sustainable Development Published by the International Institute for Sustainable Development.
- Mann, Francis A.(1992) "Foreign Investment in the International Court of Justice: The ELSI Case" 86 American Journal of International Law 92.
 -Potesta, Michele(2011)." The Interpretation of Consent to ICSID Arbitration Contained in Domestic Investment Laws". ARBITRATION INTERNATIONAL, Vol. 27, No. 2 ©LCIA.
-Schreuer, Christoph."" Shareholder Protection in International Law" 23 May 2005. https://www.univie.ac.at/intlaw 
-Szasz, Paul c(2012). "A Practical Guide to the Convention on Settlement of Investment Disputes. Cornell International Law Journal: Vol. 1: Iss. 1, Article 1.
- Valasek, Martin J, Dumberry, Patrick(2011)." Developments in the Legal Standing of Shareholders and Holding Corporations in Investor-State Disputes"., International Centre for Settlement of Investment Disputes. Volume 26, Number 1.
- Vanhonnaker, Lukas (2020). Shareholders’ Claim for Reflective Loss in International Law. Cambridge University Press.
-Willems, Jane y(2011). "The Settlement of Investor State Disputes and China New Developments on ICSID Jurisdiction".South Carolina Journal of International Law and Business: Vol. 8: Iss. 1, Article 2.
-Yannaca-Small, K. (2006). “Improving the System of Investor-State Dispute Settlement”, OECD Working Papers on International Investment. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/631230863687
 
Dissertation;
- Bottini, Gabriel. "The Admissibility of Shareholder Claims: Standing, Causes of Action, and Damage".PhD disss., University of Cambridge, 2017
 
Cases;
Ahmadou Sadio Diallo (Republic of Guinea v. Democratic Republic of the Congo), Preliminary Objections, Judgment, I.C.J. Reports 2007
Asian Agricultural Products L.T.D (AAPL) v. Republic of Sri Lanka, ICSID Case No. ARB/87/3.
 
 Azurix Crop. V. Argentina Republic, ICSID Case No. ARB/01/12, Decision on Jurisdiction.
 Barcelona Traction, Light and Power Company, Limited, Belgium v. Spain, International Court of Justice, Judgement of 5 February 1970
CMS Gas Transmission Company v. Republic of Argentina, ICSID Case No. ARB/01/8.
 
Consortium Limited v. Republic of Bulgaria, ICSID Case No. ARB/03/.
Enron Corp v. Argentine Republic, ICSID Case No. ARB/01/3, Decision on Jurisdiction. Palma.
 
 GAMI v. Mexico, Award (2004).
 IRAN-US Claims Tribunal Reports 96 (1983).
 Impregilo S.p.A.  v. Argentine Republic, ICSID Case No. ARB/07/17.
 
 Mokdev International LTD v. United States OF America, International Center for Settlement of Investment Disputes, Case No. ARB(AF)/99/2.
 Smith v. Hard, Court of Appeal of Louisiana, First Circuit Dec,22,1981, 408 So 2d 357
Suez, Sociedad General de Aguas de Barcelona S.A. v. Argentina Republic, ICSID Case No. ARB/03/17.