توافق کیفری ساز و کار جایگزین تعقیب عمومی (مطالعه تطبیقی حقوق ایران، بلژیک و فرانسه)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

دانشجوی مقطع دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی و عضو مرکز مطالعات حقوقی دانشگاه پاریس نانتر، پاریس، فرانسه.

چکیده

طی سه دهه اخیر شکل های مختلف عدالت کیفری مذاکره ای-توافقی در نظام حقوقی نوشته گسترش یافته است. تمام این سازوکارهای توافقی موجب ساده سازی و سرعت رسیدگی کیفری در پاسخ به عمل مجرمانه می شوند. ظهور این سازوکارها تضمین حقوق طرفین عمل مجرمانه را فراهم می کند و تعقیب عمومی را به سمت قراردادی شدن می برد. اجرای رسیدگی ها جایگزین تعقیب ابتدا با حذف مرحله بحث بر اثبات مجرمیت این امکان را فراهم می آورد تا با حداقل هزینه و با سرعت مرحله رسیدگی انجام شود که متعاقبا موجب تعدیل ازدحام مراجع قضایی و زندان می شود. سپس فراتر از یک منطق کاملاً مدیریتی، حل و فصل اختلاف را تضمین می کند که همان هدفی است که متهم و دادستان به دنبال آن هستند. سرانجام موجب دستیابی به پاسخی قابل قبول تر و اجرای بهتر رویه ای کارآمد شده که ماهیتی متمایل به پیش گیری از تکرار جرم و ترمیم بزهدیده خواهد داشت. از این سازوکارها می توان به نهاد توافق کیفری در حقوق فرانسه و بلژیک و نهاد تعلیق تعقیب در حقوق ایران اشاره کرد. در این راستا، تحقیق پیش رو با رویکرد توصیفی- تحلیلی جایگاه این سازوکار را در سه نظام حقوقی ایران، بلژیک و فرانسه مورد بررسی قرار داده است. در پایان این نتیجه حاصل شد که قانونگذار ایرانی با درنظرگرفتن اصل اقتضاء تعقیب، اختیار قانونی بیشتری به دادستان ها بدهد تا این مقام تعقیب در اعمال جایگزین های تعقیب عمومی در خصوص جرایم خرد-کوچک رویکرد انعطاف پذیری پیش گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Penal transaction as an alternative mechanism to public prosecution (a comparative study of Iranian, Belgian and French legal system)

نویسنده [English]

  • Erfan Babakhani
Ph.D. student in criminal law and criminology and member of the research academy of Law, Paris-Nanterre University, France.
چکیده [English]

Over the last three decades, various forms of negotiated-consensual criminal justice have been developed in common law and civil law. All of these consensual mechanisms simplify and speed up criminal proceedings in response to criminal act. The emergence of these mechanisms guarantees the rights of the parties to the criminal act and it leads to the contractualization of public prosecution. Execution of prosecution alternatives, first by eliminating the stage of discussion on proving guilt, allows it to be done with the least cost and speed of the stage of investigation, which subsequently reduces the overcrowding of judicial authorities and prison. Then, beyond a purely managerial logic, it guarantees the predictable outcome of the trial, which is the goal pursued by both the accused and the victim and the prosecutor. Eventually, a more acceptable response is achieved and a better procedure is implemented that will be of a nature that tends to prevent recidivism. Among these mechanisms are the institution of penal transaction in French and Belgian legal system and the alternative institution for pursuing public litigation in Iranian law. In this regard, the present study with a descriptive-analytical approach has examined the alternative position of public prosecution of penal transaction in the three legal systems of Iran, Belgium and France. In the end, it was concluded that the Iranian legislature would have more confidence in prosecutors in considering the principle of the necessity of prosecution, and that the prosecuting authority would have taken a more flexible approach to pursuing alternatives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Penal transaction
  • alternative to public prosecution
  • transactional of prosecution
  • Judicial inflation
  • civil law
  • الف) فارسی

    • باباخانی، عرفان، پرسته مهران و هرنگ، جیمی. (1397). ارزیابی عدالت ترمیمی در مرحله پلیسی در نظام کیفری ایران و فرانسه، ارائه شده در همایش بین المللی پلیس و عدالت ترمیمی (مقاله برتر)، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران.
    • باباخانی، عرفان، پرسته، مهران. (1398). مدیریت جمعیت کیفری از طریق جایگزین ­های رسیدگی کیفری در حقوق ایران و بلژیک، دانشنامه مدیریت جمعیت کیفری.
    • ساقیان، محمدمهدی (1398)، حقوق دفاعی متهم در جایگزین های تعقیب کیفری، آموزه های حقوق کیفری، دوره شانزدهم، شماره 17.
    • کوشکی، غلام حسن (1389)، جایگزین های تعقیب دعوای عمومی در نظام دادرسی کیفری ایران و فرانسه، فصلنامه پژوهش حقوق، شماره 29.

    ب) فرانسوی

    • Laura Aubert, Systématisme pénal et alternatives aux poursuites en France : une politique pénale en trompe-l’œil, Editions juridiques associées | « Droit et société », 2010
    • Erfan Babakhani, Étude comparée de l’enfermement carcéral en droit Franco-Iranien, Mémoire, L’université de Lille, 2017
    • Aurore Bureau, Etat de lieux d’un dispositif procédural atypique : La composition pénale, Editions A. Pédone | « Archives de politique criminelle », 2005
    • Noémie Blaise, Nathalie Colette-Basecqz, Manuel de droit pénal général. (ed. 2). Limal, 2013
    • Olivier Michiels, Géraldine Falque, Procédure pénale : Notes sommaires et provisoires, 6ème édition, L’Université de liège, 2018
    • Fortemps de Loneux, Inès, La transaction pénale comme mode d'extinction des poursuites : quelques pratiques du parquet, Master mémoire, L’université de Liege, 2017.
    • Michaël Fernandez-Bertier, Mona Giacometti, La « reconnaissance préalable de culpabilité » ou « plaider coupable » : une révolution dans notre arsenal procédural ?, Revue de droit pénal et de criminologie, 2016
    • Ann Jacobs, le droit belge dans le concert européen de la justice négociée, Revue internationale de droit pénal, 2012
    • Virginie Jeanpierre, Punir hors les murs. Sanctionner autrement l’auteur d’un délit passible de cinq ans d’emprisonnement, Université Jean Moulin (Lyon 3), 2018
    • Philip Milburn, Christian Mouhanna et Vanessa Perrocheau, Controverses et compromis dans la mise en place de la composition pénale, Archives de politique criminelle, 27 2005
    • Jean Pradel, Le plaider coupable, confrontation des droits américain, italien et français, Revue internationale de droit comparé, 2005
    • Vanessa Perrocheau, La composition pénale et la comparution sur reconnaissance de culpabilité : quelles limites à l'omnipotence du parquet ?., Droit et société, 2010
    • Giulia Troiani, La transaction pénale en Belgique : vers une « justice de classes » ?, Mémoire, l’Université de Louvain, 2015.