مفهوم اداره و مدل های آن

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

شناخت دقیق مفهوم اداره صرفاً محدود به ابعاد نظری خاصی نشده و در بردارنده آثار و لوازم مهمی در عرصه عمل حکمرانی است. وابستگی تعریف قرارداد اداری و تعیین رژیم حقوقی حاکم بر آن به طرفیت اداره، ابتنای صلاحیت قاضی اداری و تحقق دعوای اداری به خوانده واقع شدن اداره و محوریت آن در تشخیص رژیم حقوقی مسئولیت مدنی دولت و بالاخره عرصه جریان امتیازات اقتداری در تأمین نظم و خدمات عمومی، نشان‌دهنده اهمیت و لزوم چنین شناختی است.
عناصر سازنده مفهوم اداره ناظر است بر عنصر سازمانی، عنصر هدف و عنصر روش و ابزار. در بُعد سازمانی، تمرکز اصلی بر لایه غیرسیاسی قوه مجریه و همکاران آن است، در بُعد هدف، عنصر نفع عمومی تعیین کننده بوده و به لحاظ روش و ابزار، روش اجرای روزمره، موردی و ابتکاری قانون محوریت دارد و به لحاظ ابزار، اداره اصولا متکی بر ابزار اقتداری است.
در همین راستا به منظور روزآمد ساختن و شناخت کامل مفهوم اداره، به مدل‌های مختلف حکمرانی و آخرین تحولات پرداخته شده و نشان داده شده است که در مدل‌ها و ادوار مختلف، به رغم تفاوت‌های قابل توجه، همچنان می‌توان اداره را به اتکای سه عنصر وجودی آن، سازمانی (لایه غیرسیاسی قوه مجریه و همکاران آن)، هدف (نفع عمومی) و روش و ابزار (یکجانبگی و اقتدار) بازشناخت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

the concept of administration and it's models

نویسنده [English]

  • mojtaba vaezi
faculty member shiraz university
چکیده [English]

Accurate understanding of the concept of "administration" is not limited to specific theoretical dimensions and includes important works and effects in the field of governance. The dependency of defining an administrative contract and determining the legal regime governing it by the "administration", the competence of the administrative judge, and the conduct of the administrative litigation to be defender administration and its centrality in distinguishing the legal regime of civil liability of the State and finally the arena of authoritative privileges in the provision of public order and public services, Indicates the importance and necessity of such cognition.
Constructive Elements of the concept of administration is concerned with the organizational element, the objective element, and the method and tool element. In the organizational dimension, the main focus is on the non-political level of the executive branch and its associates; in the objective dimension, the element of public interest is decisive and the focus of the method is on the case approach, and about the instrument is the tools of authority.
In order to update and fully understand the concept of governance, different models of governance and the latest developments have been discussed and it has been shown that in different models and periods, despite the significant differences, management can still rely on its three existential elements: organization (non-political level of the executive branch and its associates), purpose (public interest), and method and tools (unilaterality and authority).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Administration
  • authority
  • public interest
  • executive branch
  • public law person
منابع:
-فارسی
-امامی، محمد، کوروش استوار سنگری، حقوق اداری، انتشارات میزان، چاپ نوزدهم پاییز 1394.
-جوان آراسته، حسین، مبانی حکومت اسلامی، انتشارات بوستان کتاب، چاپ دهم، 1395.
-داوید، رنه، کامی ژوفره اسپینوزی، درآمدی بر حقوق تطبیقی و دو نظام بزرگ حقوقی معاصر، ترجمه سید حسین صفایی، انتشارات میزان، چاپ ششم، پاییز 1384.
-زارعی، آرمان، پست سکولاریسم، نشر نی، 1397.
-زولر، الیزابت، درآمدی بر حقوق عمومی، ترجمه سید مجتبی واعظی، انتشارات جاودانه، چاپ سوم، 1396
-شمس، عرفان، خودتنظیمی، انتشارات خرسندی، 1394.
-شوالیه، ژاک، دولت قانونمند، ترجمه حمیدرضا محمدی، نشر دادگستر، 1387.
-شوالیه، ژاک، دولت پسامدرن، ترجمه سید مجتبی واعظی، انتشارات مجد، 1396.
-طباطبایی موتمنی، منوچهر، حقوق اداری، انتشارات سمت، چاپ دوازدهم، 1385.
-عباسی، بیژن، حقوق اداری، نشر دادگستر، 1389.
-عطریان، فرامرز، اداره خوب، انتشارات میزان، 1396.
-فیرحی، داود، نظام سیاسی و دولت در اسلام، انتشارات سمت، چاپ پنجم، 1386.
-کاسز، سابینو، شکل گیری حقوق اداری در انگلستان و فرانسه، ترجمه سید مجتبی واعظی، انتشارات شهرداد، 1392.
گیلر، تد، دیوید اوزبرن، بازآفرینی دولت، ترجمه فضل الله امینی، انتشارات فرا، 1384.
-مارکو، ژرارد، ویژگی ها و تحولات دادگستری اداری در اروپای غربی، ترجمه سید مجتبی واعظی، ضمیمه کتاب شکل گیری حقوق اداری، انتشارات شهرداد، 1392.
-موسی زاده، رضا، حقوق اداری کلیات و ایران، انتشارات میزان، بهار 1381.
-مولایی، آیت، قراردادهای اداری، انتشارات میزان، چاپ اول، 1393.
- واعظی، سید مجتبی، مطالعه تطبیقی صلاحیت وضع آیین نامه با تاکید بر نظام های حقوقی ایران و فرانسه، نامه مفید، شماره 79.
- واعظی، سید مجتبی، نقش دیوان عدالت اداری در دادرسی شرعی مقررات اداری، مجله مطالعات حقوقی، دانشگاه شیراز، دوره اول، شماره اول، زمستان 1388.
-واعظی، سید مجتبی، شورای نگهبان و چگونگی سلسله مراتب هنجارهای حقوقی در ایران، فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 40، شماره 6، تابستان 1389.
-  هداوند، مهدی، حقوق اداری تطبیقی، جلد اول، انتشارات سمت، 1389.
 
-لاتین
Chapus, René, (2001), Droit administratif général, t1, Montchrestien. -
Chapus, René, (1999) Le service public et la puissance publique, in l'administration et son juge, PUF.
- Chevallier, Jacques (1998), L'évolution du droit administratif, Revue du droit public, n 5/6.
-Eisenmann, Charles (1982), Cours de droit administratif, t1, L.G.D.J.
-Gaudemet, Yves (2001) Traité de droit administratif, t1, L.G.D.J.
-Laferrière, Edouard (1896), Traité de la juridiction administrative et des recours contentieux, t2, L.G.DJ.
-Lemasurier, Jean (2001), Le contentieux administratif comparé, Economica.
-Mestre, Jean-Louis (1985), Introduction historique au droit administratif français, PUF.
-Richier, Laurent (1999), Droit des contrats administratifs, L.G.D.J,
-Truchet, Didier (1977), Les fonctions de la notion d'intérêt général dans la jurisprudence du Conseil d'Etat, L.G.D.J.
-Vedel, Georges (1974), Discontinuité du droit constitutionnel et continuité du droit administratif: le rôle du juge, in Mélanges offerts à Marcel Waline.
-Waline, Jean (2008), Droit administratif, Dalloz,.