مطالعه تطبیقی شرکت شخص واحد در حقوق ایران و اتحادیه اروپا با نگاهی به لایحه جدید تجارت مصوب 1391

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آیت اله آملی، آمل، ایران.

2 استاد فقید گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

تاسیس شرکت تجاری با یک شخص که از آن با عنوان «شرکت شخص واحد» یا «شرکت تک عضوی» یاد می‌شود، علیرغم اینکه در دستورالعمل دوازدهم شورای اروپا و اصلاحیه‌های بعدی آن و لایحه تجارت مصوب 1391، پیش‌بینی شده است، اما نه دستورالعمل و نه لایحه تجارت هیچکدام دربردارنده‌ی مقررات جامعی راجع به نحوه تصمیم گیری، مدیریت و کنترل شرکت، معاملات شرکت و شخص واحد و چگونگی جلوگیری از سوءاستفاده از شرکت توسط شخص واحد نیستند.
این مقاله با روش‌تحقیق تطبیقی بر آن است تا رابطه شرکت و شراکت و گسست آن دو از یکدیگر را مورد بررسی قرار داده و با تجزیه و تحلیل مزایا و معایب ساختار چنین شرکتی با روش توصیفی-تحلیلی پیشنهادهایی راجع به تکمیل و اصلاح نواقص لایحه تجارت ارائه کند.
بررسی شرکت شخص واحد نشان می‌دهد که در نظام حقوقی ایران پذیرش شرکت شخص واحد پیش از هر چیز، مستلزم تعریف شرکت تجاری در قانون تجارت به گونه ای است که بیانگر گسست مفهوم شرکت از شراکت باشد. علاوه بر این، تجویز شرکت شخص واحد بدون تعیین قوانین جامع و مانع راجع به مدیریت و انعقاد معاملات با شرکت و تصمیم گیری شخص واحد و غیره موجب سوءاستفاده‌هایی توسط شخص واحد می‌گردد. به همین دلیل برمبنای بررسی های انجام شده در این مقاله پیشنهادهایی جهت تکمیل لایحه تجارت ارائه می شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Single Member Company in Iranian Law and European Union with a Look at New Trade Bill 2012

نویسندگان [English]

  • mehdi fallah kharyeki 1
  • Fakhroddin Asghari Aghmashhadi 2
1 Assistant Professor, Department of Private Law, Ayatollah Amoli Branch, Islamic Azad University, Amol, Iran
2 Professor of Faculty of Law and Political Sciences, Mazandaran University
چکیده [English]

To establish company by one person named as " One-person company" or "Single-member company", although it is laid down at the Twelfth Directive of European Council and its subsequent amendments and Trade Bill passed in 2012, but neither Directive nor Trade Bill contains comprehensive rules about manners of decision-making, management and control of the company, contracts between companies and single member and how to prevent abuse of the company by the single member.
This article by comparative method has tried to study the relationship between the company and the partnership and their distinction and present proposals to complete Trade Bill by analysis of single member company advantages and disadvantages with descriptive and analytical research method.
Considering of single member company shows the current legal system in Iran, acceptance of this company more than anything else, requires the definition of a business enterprise in business law in a manner that represents discretion with the concept of partnership. Approval of company formation with one person without comprehensive rules about manners of decision-making, management and control of the company, contracts between companies and single member cause abusing of the company by the single member. So based on surveys conducted in this paper suggestions are presented to complete the trade bill.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Partnership
  • Single Member Company
  • Twelfth Directive
  • Trade Bill
  • الف- فارسی

    • احمدوند، محمد رحیم، "بررسی عملکرد و بازدهی شرکت های دولتیمجله اقتصادی، شماره 12، 1381.
    • اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت(شرکت های تجاری)، ج1و2، چ 7، تهران، انتشارت سمت، 1383.
    • اعظمی زنگنه، عبدالحمید، حقوق بازرگانی، تحقیق سهراب امینیان، تهران ، درس و تقریرات، 1353.
    • تفرشی، محمد عیسایی، مباحثی تحلیلی از حقوق شرکتهای تجاری، ج 1، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، 1378.
    • تفرشی، محمد عیسایی، امیرتیموری، سعیده، "شرکت تجاری تک‌عضوی و تطور تاریخی آن"، پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 17، شماره 1، 1392.
    • حسینی تهرانی، سید مرتضی، "شرکتو مفاهیم آن و مختصات شرکت مدنینشریه حق (مطالعات حقوقی و قضائی)،  شماره 7، 1365.
    • ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، تحقیق سید علی احمدی، ج 2، چ 16، تهران، نشر دادگستر، 1388.
    • سلامی،غلامرضا، "شرکت دولتی: چرا شرکت؟ چرا سهامی؟ چرا خاص؟نشریه حسابدار، شماره 85 و 86، 1371.
    • سید احمدی سجادی، سید علی، ‌"ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﺍﺯ ﺩﯾﺪﮔﺎﻩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ"، مجله ﺣﻘﻮﻕ ﺧﺼﻮﺻﯽ، شماره 13، 1387.
    • سید احمدی سجادی، سید علی، "مقایسه شرکت مدنی و شرکت تجاری در حقوق ایران"، مجله مجتمع آموزش عالی قم،شماره 4، 1378.
    • شهبازی‌نیا، مرتضی،تفرشی، محمدعیسی،کاویانی،کوروش،فرجی،اسماعیل، "عبور از شخصیت حقوقی شرکت در فرض تقلب شریک در حقوق ایران و انگلیس"، مجله حقوقی دادگستری، شماره 74، 1375.
    • صقری، منصور، "شخصیت حقوقی شرکت‌های تجاری"، نامه اتاق بازرگانی، شماره 147، 1344.
    • عرفانی، محمود، حقوق تجارت، ج 2، تهران، انتشارات میزان 1382.
    • کاتبی، حسینقلی، حقوق تجارت، چ 12، تهران، گنج دانش، 1387.
    • کاتوزیان، ناصر، مشارکتها و صلح، چ 6، تهران، انتشارات گنج دانش، 1383.
    • کاتوزیان، ناصر، درسهایی از عقود معین، ج 1، چ 8، تهران، انتشارات گنج دانش، 1384.
    • کاتوزیان، ناصر، اموال و مالکیت، چ 16، تهران، انتشارات میزان، 1386.
    • کاشانی ، محمود، " شرکت مدنی"، نشریه دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، دوره دوم ، شماره 2، 1356.
    • کاویانی، کوروش، حقوق شرکتهای تجارتی، تهران، انتشارات میزان، 1386.
    • محمودی، اصغر، "تشکیل شرکت با عضو واحد"، فصلنامه مصباح دانشکده علوم انسانی دانشگاه امام حسین، دوره چهاردهم، شماره 61، 1384.
    • یگانه، فریدون، حقوق بازرگانی، تهران، انتشارات اشک قلم، 1388.

    ب- انگلیسی

    22- Andenas, Mads, Wooldridge, Frank European Comparative Company Law, Cambridg, Cambridge University Press, 2009.

    23- Bedrac, Janja, “What Makes a Good Company?”, European Trade Union Institute for Research, Education and Health and Safety, Report 94.2006.

    24- Cataldo, Bernard F. (1953), limited Liability with One Man Company and Subsidiary Corporations, Law and Contemporary Problems , Vol. 18, No. 4.

    25- Directive 2009/102/EC of  the European Parliament and of the Council of 16 September on single-member private limited-liability companies, Official Journal of the European Union L 258/20, 1/10/2009 p. 20 – 25.

    26- European Commission (2003-05-06). "Recommendation 2003/361/EC: SME Definition". Retrieved 2012-09-28.

    27- Griffin, Stephen(2006), Company Law Fundamental Principles, Fourth edition, Pearson Longman.

    28- Katinka,Beretka(2010),Concept of Single Member Companies in the Light of EU Harmonization,LL.M Short Thesis,Central European University, 1051 Bdapest,Nador utca 9.

    29- Klyachin, Alexey Aleksandrovich, Spirina, Tatyana Anatolyevna (2013) “Piercing the Corporate Veil” Through the Mechanism of Bringing to the Subsidiary Responsibility in Russia and Abroad, World Applied Sciences Journal 28 (1): 98-102.

    30- Miao, Beihui (2012), “A Comparative Study of Legal Framework for Single Member Company in European Union and China”, Journal of Politics and Law; Vol. 5, No. 3.

    31- Presser, Stephen B.(2006)“the Bogalusa Explosion,Single Business Enterprise, Alter Ego and Other Errors: Academics, Economics, Democracy, and Shareholder Limited Liability: Back Towards a Unitary, Abuse, Theory of Piercing the Corporate Veil Northwestern University Law Review,Vol. 100, No. 1.

    32- Prokopieva, Vassya(2004), Parent Company Liability in Case of Subsidiary Insolvency - Time to Rethink Liability of Corporate Shareholders?, Thesis for the Degree of Master of European Studies, College of Europe, Bruges Campus, Law Department.

    33- Radenkovic Jocić, Dragana(2005), “A Single Member Company - Convenient or not for the Founders”, Facta Universitatis, Economics and Organization, Vol. 2, No 3, pp. 209-219.

    34- Rotondi, Mario (1973-1974) “Limited Liability of the Individual Trader: One-Man Company or Commercial Foundation”, 48 Tul. L. Rev. 989-1009.

    35- Twelfth Council Company Law Directive 89/667/EEC of 21 December 1989 on Single Member Private Limited Liability Companies OJ L 395, 30.12.1989, p. 40–42.