حکمرانی خوب و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

حکمرانی یکی از اساسی‌ترین نیازهای جوامع بشری است که ضرورت آن بر کسی پوشیده نیست. البته، اختلاف نظرهای جدی در کم و کیف آن وجود دارد، با این حال دغدغه­ی اصلی اغلب نظریه پردازان این حوزه، اجرای عدالت و جلوگیری از استبداد، خودکامگی و برقراری نظم و امنیت است. قانون اساسی هر کشوری ضمن تعریف اصول اساسی، ساختار، سلسله مراتب، جایگاه و حدود قدرت سیاسی دولت، به تعیین و تضمین حقوق شهروندان و تنظیم روابط قدرت می‌پردازد. حکمرانی خوب گفتمان جدیدی است که با مؤلفه‌هایی مانند قانونمندی، مشارکت، مسئولیت­پذیری، پاسخگویی، شفافیت، اثربخشی و کارایی تعریف می‌شود که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله تلاش دارد با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن تبیین مفهوم و مؤلفه‌های حکمرانی خوب، آن را در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد واکاوی قرار دهد و در پایان پیشنهاداتی در راستای ارتقای حکمرانی خوب در ایران بیان شده است. یافته‌های تحقیق بیانگر این است که هر یک از مؤلفه‌های حکمرانی خوب به گونه‌ای در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید بسیاری بوده است و در عرصه عمل نیز شاهد فراز و نشیب این شاخص‌ها پس از انقلاب هستیم. اما تحقق مؤلفه‌های حکمرانی خوب حکایت از آن دارد که پیاده سازی آن مستلزم مدل بومی در کشور است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Good governance and The constitution of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammd Emami 1
  • Hamid Shakeri 2
1 Professor, Department of Law, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran.
2 PhD in Public Law, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

Although there are some serious controversies about governance quality, it is one of the most fundamental needs of human community which its necessity is confirmed by everyone. However, The main concern of all theorists is exercise of justice and prevention of despotism and dictatorship. Constitution of every County besides defining basic principles, structure, hierarchy, position and limits of state political authority, it determines and guarantees citizens rights and regulates power relations Among these, undoubtedly good governance is the most fundamental principle in defining and drawing basic rights.The Good governance is a new discourse which is defined by factors such as rule of law, participation, responsibility, accountability, transparency, efficiency and effectiveness. In recent years, good governance is Takan info Comsideration Good governance factors imply for which its exercise is needed to implement based on a national model.This study is trying to clarify good governance concept and factors and also take such factor into consideration in in Iran Constitution, to promote good governance in Iran, some recommendations have been mentioned.Research findings represent that each of good governance factors have been emphasized in Iran Constitution. To implement these factors, we have dealt with intensity of these indicators after Iran Revolution.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitution
  • good governance
  • rule of law
  • accountability
  • Participation

مراجع

  1. آشوری، داریوش(1376).ما و مدرنیت. تهران: نشر موسسه فرهنگی صراط.
  2. امامی، محمد و زرگوش،مشتاق(1387).جنبه‌های درونی نظریه حاکمیت قانون در پرتو دکترین حکمرانی خوب.پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی.سال سوم.شماره9.
  3. برک پور، ناصر و اسدی، ایرج (1388). مدیریت و حکمرانی شهری. تهران: دانشگاه هنر. معاونت پژوهشی.
  4. تقوایی، علی اکبر و تاجدار،رسول.(1388). درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی. فصلنامه مدیریت شهری. شماره23.
  5. خلفخانی، مهدی(1391).بررسی الگوهای موفق و ناموفق حکمرانی.در مجموعه مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری.جلد سوم.تهران:تیسا.
  6. دوبنوا، آلن(1378).تأمل در مبانی دموکراسی. ترجمه: بزرگ نادرزاد.تهران:نشر چشمه.
  7. راعی، مسعود و عطریان،فرامرز(1391).حاکمیت قانون و احکام حکومتی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه حکومت اسلامی. سال هفدهم.شماره 1.
  8. رهنورد،فرج اله و عباسپور، باقر(1386).حاکمیت خوب و امکان پیاده سازی آن در ایران.مطالعات مدیریت تحول.شماره55.
  9. زارعی، محمد حسین(1383).حکمرانی خوب، حاکمیت و حکومت در ایران. مجله تحقیقات حقوقی. شماره40.
  10. سردارنیا،خلیل اله(1388).اثر سرمایه اجتماعی بر حکمرانی خوب.اطلاعات سیاسی – اقتصادی. فروردین و اردیبهشت.شماره260-259.
  11. سردارنیا،خلیل اله (1391).شاخص‌های حکمرانی خوب شهری در چهارچوب نظریه سیستمی.مجموعه مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری.جلد اول.تهران:تیسا.
  12. سردارنیا، خلیل و شاکری، حمید(1393).تبیین حکمرانی خوب در نهج البلاغه با رویکرد روشی زمینه گرا. مجله مطالعات حقوقی. دوره ششم. شماره4. زمستان.
  13. سروش محلاتی،محمد(1378).خبرگان و نظارت. فصلنامه حکومت اسلامی. شماره14.
  14. شاکری،حمید(1394). حکمرانی خوب شهری(مطالعه تطبیقی ایران، آمریکا، انگلیس، ترکیه و مصر). چاپ اول. انتشارات مصلی.
  15. شریف زاده، فتاح و قلی پور، رحمت اله(1382). حکمرانی خوب و نقش دولت. فرهنگ مدیریت. سال اول. شماره چهارم.
  16. شریفیان ثانی، مریم(1380). سرمایه اجتماعی؛ مفاهیم اصلی و چارچوب نظری.فصلنامه علمی پژوهشی مددکاری اجتماعی.شماره 8 . تهران: دانشگاه علوم بهزیستی.
  17. عالم،عبدالرحمن(1375).بنیادهای علم سیاست.تهران:نشر نی.
  18. قاضی(شریعت پناهی)،ابوالفضل(1384).بایسته‌های حقوق اساسی.تهران: نشر دادگستر.
  19. قربانزاده،محمد و شاکری،حمید(1394).امنیت انسانی در پرتوی دکترین حکمرانی خوب. فصلنامه حقوقی مجد. سال دهم. شماره35. زمستان.
  20. قلی پور،رحمت الله(1387).حکمرانی خوب و الگوی مناسب دولت.تهران: با همکاری مرکز تحقیقات استراتژیک و معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
  21. قلی پور،رحمت الله (1383).تحلیل و امکان سنجی الگوی حکمرانی خوب در ایران با تاکید بر نقش دولت.دانش مدیریت. شماره 67.
  22. کاتوزیان، ناصر(1377).مقدمه علم حقوق. تهران: نشر میزان.
  23. مرکزمالمیری،احمد(1385).حاکمیت قانون، مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس.
  24. نوبری،نازک و رحیمی،محمد.(1389).حکمرانی خوب شهری.مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران. دانش شهر. شماره11.
  25. هاشمی،سید محمد(1384).حقوق بشر و آزادی‌های اساسی. تهران:نشر میزان.
  26. هداوند،مهدی(1384).حکمرانی خوب، توسعه و حقوق بشر. نشریه حقوق اساسی. سال سوم. شماره 4.
  27.  Frey, Klaus(2014). Development, Good Governance, and Local Democracy.
  28. GBP. (1992).”Political Participation”. The Blackwell encyclopedia of political science, edited by Vernon bogdanov, Blackwell.
  29. Graham, John Amos (2011), Bruce and Time Plumptre Principles for Good Governance in the 21st Century, Policy Brief No.15 August 2003.
  30. Harris,J.David(2008),”A Discourse Analysis of Institutionalized in The Field of New Zealand Rugby 1885 and 2005”,at Massey University, Palmerstone North and New Zealand,Book, online in English.
  31. Kaufman, D., Kraay.A. (2007).Governance Indicators: Where Are We, Where should we be going? Global Governance Group. Policy Research Working Papers.No, 4370, Washington DC: World Bank.
  32. Kooiman, J. (2003).Governing as Governance. SAGE Publication. London. Thousand Oaks .Calif .and New Delhi.
  33. Mobius M. (2012), “good governance is a global challenge”, corporate board, Vol. 22, No. 131.
  34. Rahimi,Roohollah & shakeri, hamid(2016). Reflection on corruption of judicial system and offer solutions for its health promotion.journal International political and law. Vol.2.No.27.
  35. Rose, J. (2004). “The Rule of Law in the western world: an overview”. Journal of social philosophy. Vol.35.No.4.
  36. Singh, N.( 2014). Decentralization and legal empowerment. In Decentralizing governance. Emerging concepts and practices, ed. G. Shabbir Cheema and Dennis A. Rondinelli, 229-241. Washington DC: Brooking Institution Press.
  37. Smith, B. C.( 2015). Good governance and development. Houndsmills/New York: Palgrave MacMillan.
  38. Stratford, Elaine (2007). Sustainable development and good governance: Pathways to good Practice in regional governance. No.3.
  39. Un Escap (2002) “What is Good Governance?” At: http:/www. Unescape. Org/ huset/22/Governance.htm.
  40. UNDP (2000) .Characteristics of Good governance.The Urban Governance initiative TUGi.
  41. UN-HABITAT (2002).The global campaign on Urban Governance. www.un habitat.org.

 

 

پژوهشنامه حقوق تطبیقی
دوره 1، شماره 2
مهر 1394
صفحه 25-57

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 25 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 28 تیر 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار